Moeilijke begin jaren in wijk de Wisselaar Breda

Moeilijke Begin jaren in wijk de Wisselaar Breda.

“De eerste winter in ons nieuwe huis aan de Izegemstraat zal ik niet snel vergeten. Het was 1965 en met de voorzieningen in de Wisselaar was het treurig gesteld. Er was nog geen bestrating, geen openbare verlichting en de dichtstbijzijnde winkel bevond zich op het Edisonplein.

Kortom: ‘Lost in the middle of nowhere.‘

Aan het woord is de Bredanaar C, Buijssen in een artikel uit de jaren ’90 in het lokale blad Zondag Breda . Een Wisselaarder in hart en nieren. Iemand die vanaf het begin in de Wisselaar heeft gewoond en heel zijn leven op verschillende fronten in de wijk actief is geweest. Het ligt dan ook voor de hand om eens met hem te gaan praten over de eerste jaren van de wijk in de Hoge Vught die toen op de kop af al vijfentwintig jaar bestond.

Moeilijke beginjaren

De eerste bewoners van de Wisselaar, waaronder de heer Buijssen, kregen in 1965 de sleutels uitgereikt van hun nieuwe huizen in de Izegemstraat.

“Het waren voornamelijk gemeentewoningen”, herinnert Buijssen zich, “bedoeld voor arbeiders van grote Bredase fabrieken en mensen die uit sanerings- en renovatiewijken uit de binnenstad kwamen.Ik zelf werkte bij de brouwerij, mijn buurman links bij Hispano Suiza (tegenwoordig Ambac) en mijn buurman rechts bij de Etna. Verder woonden er ontzettend veel Limburgers, ex mijnwerkers die bij de Enka werkten.”

De bedoeling van de gemeente met de Wisselaar was vanaf het begin duidelijk. Het zou een wijk moeten worden met veel en liefs zo goedkoop mogelijke huizen. Waardat toe heeft geleid is tegenwoordig nog steeds te zien.

Hoewel de wijk, zeker in de vergelijking met andere Bredase wijken, in het groen zwemt, verdienen de huizen zeker geen schoonheidsprijs voor de architectuur. Met de woningnood van de jaren zestig in het achterhoofd, is het beleid van de gemeente wel te begrijpen. Maar ook later heeft men kansen laten liggen om de leefbaarheid van de Wisselaar te vergroten.

Wijkverwarming

Terug naar het begin. Buijssen herinnert zich nog heel goed hoe slecht het met de voorzieningen in de wijk was gesteld. Vooral de problemen met de wijkverwarming staan hem nog goed voor ogen. Buijssen : “De leidingen van de verwarming lagen in vochtige grond en waren slecht geïsoleerd. We hebben met die verwarming jarenlang niets dan ellende meegemaakt. Het gebeurde regelmatig dat het water uit de radiatoren zo de kamer in spoot. Tot overmaat van ramp kon je zelf niets regelen. Het was aan of uit, te heet of te koud.”

In die dagen bleven de monteurs van de wijkverwarming ’s nachts in de bouwkeet aan de Izegemstraat slapen. ” Dan kon je tenminste hulp krijgen als het weer eens zo ver was” , zegt Buijssen

Noodkerk

Diezelfde bouwkeet werd overigens in het weekend als noodkerk gebruikt. Pastor Pijnenburg, die aan de wieg stond van de parochie De Menswording, weet er nog alles van ” Op zaterdag 13 november maakte ik kennis met de eerste parochianen in de Izegemstraat en op zondag 21 november kerkten we voor de eerste keer in de bouwkeet.

Pasen 1966 werd nog in bouwkeet aan de Izegemstraat gevierd. De ‘definitieve’ noodkerk aan de Petegemstraat werd op 14 augustus betrokken. Pas in 1983 kwam het huidige kerkgebouw aan de Steendorpstraat gereed.

Verenigingen

De eerste jaren van de Wisselaar werden gekenmerkt door een bloeiend verenigingsleven. Onder de bezielende leiding van de heer van Baal , explotant van het sportpark Wisselaar, werd er van alles georganiseerd. Tegen woordig is er in de wijk niet veel meer te doen. De jeugd brengt zijn vrije tijd door op straat of achter de gokkast in de friettent.

Volgens Buijssen is het een probleem van deze tijd: ” Het is een individualisering , zoals dat zo mooi genoemd word. De mensen komen tegenwoordig hun huizen niet meer uit om iets te ondernemen. De enkele verenigingen die de Wisselaar nog kent, hebben de grootste moeite om vrijwilligers te vinden. En tsja, dan houdt het op een gegeven moment op.”

School de Wisselaar

Toen in de jaren zestig de Wisselaar in hoog tempo werd volgebouwd, ontstond de behoefte aan een school. Ton van Schijndel, hoofd van ‘Basisschool de Wisselaar’ herinnert zich de aanloopperiode nog heel goed. Er kwamen dagelijks bewoners bij. Ongeveer 120 kinderen voor de eerste leerjaren moesten in de buurt naar school.

De ouderen gingen naar de Kennedyschool. Maar de plaats waar onze school moest komen, was een kale vlakte, een veld met alleen onkruid.

“Binnen een maand werden leerkrachten benoemd , materialen uitgezocht en de school opgestart. Toen de vakantie voorbij was, begonnen we. En hoe! Een dagelijkse schoolreis. Met bussen twee keer per dag heen en weer naar de toemalige Rozenkransschool in de Pijnboomstraat.”

Tussen de middag reden we even heen en weer. De leerkrachten ‘bleven over’ in de pastorie aan de moeskroenstraat. Na de herfst vakantie was de school nog niet klaar, dat betekende een extra week vakantie voor afwerking en inrichting.

Uiteindelijk betrokken we een houten school op de hoek Tielrodenstraat-Petergemstraat. En we groeiden maar door. In een klas zaten op een gegeven moment 59 leerlingen. Toen kind 60 over de drempel stapte, mochten we twee klassen maken. In augustus 1967 was het gebouw met zes lokalen alweer te klein. Gelukkig konden we in 1968 een nieuwbouw betrekken en daat heb ik in al die jaren met veel plezier gewerkt.”

Groen

Terug naar de heer Buijssen. Ondanks al het negatieve imago van de Wisselaar dat onder veel Bredanaars heerst, zou hij voor geen goud ergens anders willen wonen.

” Als je wijk qua woonomgeving met andere wijken vergelijkt, vind ik dat wij hier niet veel te klagen hebben. De Wisselaar zwemt in het groen en in een wip zit je in de polder waar je heerlijk van de natuur kunt genieten.“

Buijssen ziet dan ook de viering van ket vijfentwintigjarige bestaan van de wijk met veel plezier tegenoet.

” In het weeken van 23 november is er van alles te doen. Bisschop Ernst concelebreet op zondag een speciale mis en op zaterdag is er voor alle buurtbewoners een groot feest in de gemeenschapshuis de Wegwijzer. En geloof maar dat dat een spektakel zal worden. Daar ben ik van overtuigd.”